FROM TRADITIONAL MEDICINE TEMPERAMENTS TO EPIC HERO DESIGN: A STUDY OF OĞUZ KAĞAN ACCORDING TO TRADITIONAL UYGUR NATIONAL MEDICAL TEMPERAMENTS

Oğuz Kağan Destanı bin yıllar öncesine ait Türk yaşayış tarzı hakkında bilgi veren bir eserdir. Geçmiş dönemlere dünyaya bakışı, göçebe hayatın toplum ve teşkilat yapısı, insanlar arasındaki iletişim tarzı, inancı günümüz çalışmalarına ışık tutmaktadır. Destanı’nda görülen bu özelliklerin yanında metnin üretildiği toplumun sahip olduğu şifacılığa dair geleneksel tıp unsurlarından izler taşıdığı da düşünülmektedir. Tarihî çağlar boyunca her toplum, hastalıkların şifasını bulmak sağlıklı olma durumunu korumak için çeşitli yöntemler geliştirerek bunları kullanmıştır. Sağlık insanoğlunun doğa ile uyumuna göre şekillenen durum olagelmiştir. Hemen hemen yaşadığı coğrafya iklime repertuarı geliştirmiştir. İnsanın doğayla uyumunun ürünü olan en eski ise “geleneksel tıp” olmuştur. Geleneksel tıbba yöntemlerin kısmı yazılı eserler sözlü kültür aracılığıyla günümüze kadar ulaşırken birçoğu unutulmuştur. Bunlardan çok bilinenler ulaşanlar Çin, Tibet, Mısır, Hint Uygur tıbbı Özellikle kültürünün parçası medeniyetinin verileri beş sene dayanmaktadır. Geçim kaynağı, yaşam biçimi, din, gibi kültürel bellek verilerinin köklü geçmişe bilgisi de gelenekteki mit destan halk anlatılarında yerini bulmuştur. Ancak bugüne anlatıları tıbbın mizaçlar teorisi kapsamında herhangi araştırma yapılmamıştır. Bu çalışmada, mizaç teorisinden hareketle anlatılarının örneği harfli Destanı’ndaki insan betimlemeleri analiz edilmiştir. Yöntem olarak doküman analizi kullanılmış olup metin tahlili gerçekleştirilmiştir. araştırmada millî tıbbının dört madde teorisinde yer alan ateş/safravî, hava/kan/demevî, su/limgavî/balgamî, toprak/sevdavî mizaca tipi incelenmiştir. Kağan’ın alp dengeli kişilik özelliği sergilediği görülmüştür. kapsamda gerek misyonu yerine getirmek gerekse beden tasvirlerindeki resmedilişinden demevî, safravî sevdavî özelliklerini şekilde yansıttığı sonucuna ulaşılmakla beraber baskın mizacın demevî/kan anlaşılmıştır.